Appie is niet
eens een Baantjer
Feest vandaag in Medemblik. Appie Baantjer bereikt de respectabele leeftijd van 85 jaar. Het echte verhaardagsfeestje is in het Utrechtse Spporwegmuseum, waar vanmiddag de biografie over Baantjer wordt gepresenteerd.
Hij krijgt dit lijvige verjaardagscadeau uit handen van acteur Piet Römer, de vleesgeworden inspecteur De Cock. Toch is er natuurlijk maar één echte De Cock en dat is Appie Baantjer zelf. Hij schiep Nederlands bekendste politieman naar een beeld van zichzelf. Een aimabele, humoristische, rechtschapen, eenvoudige, godvruchtige man.
Biografe Geertje Bos - zij schreef eerder het levensverhaal van Joop Doderer ('Noem mij maar Swiebertje') - bevestigt dit beeld. Weinig verrassingen wat dat betreft. Toch heeft de journaliste uit Nieuw-Vennep naar eigen zeggen feiten boven water gekregen, die maar winig mensen weten.
'Appie heeft een bepaald imago', zegt ze. 'Maar er is meer.'
Sinds oktober 2006 ging ze wekelijks bij de rechercheur in ruste op de koffie. De eindeloze gesprekken gingen verder dan het politieverleden van Baantjer. Ter sprake kwamen bijvoorbeeld zijn jongensjaren die in het teken stonden van armoede. Zijn vader Albert Baantjer is een losbol, die de verantwoordelijkheid voor zijn gezin ontloopt. Feitelijk is Appie niet eens een Baantjer. Zijn Friese oma raakte ongehuwd in verwachting en zijn opa Jane Baantjer redt haar eer door met het zwangere meisje te trouwen.
Vanwege de spanningen in het ouderlijk huis - zijn vader houdt er vriendinnen op na - kiest Appie Baantjer in de oorlogsjaren voor tewerkstelling in Duitsland. Hij ruilt met een collega, die daarvoor is aangewezen en op deze manier de dans kan ontspringen. In Duitsland werkt Baantjer in een fabriek en ontmoet zijn eerste echte liefde, die bij een bombardement om het leven komt. Onder druk van Nederlandse arbeiders pleegt hij fraude bij werkgever Krupp. Daarvoor verdwijnt hij een halfjaar achter de tralies.
De cel ziet hij daarna alleen nog van de andere kant. Want zijn plan om na de oorlog naar Nederlands-Indië te gaan, wordt door zijn vader gedwarsboomd. Die heeft Appie bij de politie aangemeld en na een opleiding van slechts een maand gaat hij op 1 oktober 1945 aan de slag bij bureau Linnaeusstraat in Amsterdam. Het is het begin van een bijna veertuig jaar durende loopbaan bij de politie, die uitmondt in een schrijverscarrière van inmiddels een halve eeuw.
In het ritme van twee boeken per jaar schreef Baantjer een indrukwekkende reeks over inspecteur De Cock. Deel zeventig verschijnt volgende maand. 'Het laatste', zget Baantjer desgevraagd. 'Zeventig is een mooi getal en 85 een prachtige leeftijd om te stoppen. Andere mensen gaan op hun 65e al met pensioen'. De waarheid is dat na het overlijden van zijn vrouw Marretje vorig jaar de lust tot schrijven hem ontgaan is. 'Zij was mijn grote stimulans. Ik heb er nu weinig behoeft meer aan, maar misschien kan ik het schrijven toch niet laten'. Hij zinspeelt op een gezamenlijk boek met collega Simon de Waal, die ook meeschrijft aan de tv-serie 'Baantjer'.
Het meewerken aan de biografie brengt Baantjer toch nog een onverwacht cadeautje. Geertje Bos stuit tijdens haar speurtocht op Annie Kremers. Zij was Baantjers grote liefde tussen september 1944 en mei 1945, toen hij in afwachting van de bevrijding van de rest van Nederland bij een Brabantse boerenfamilie bivakkeerde.
Bos: 'Ik had haar aan de telefoon en ze begon meteen een gedicht voor te dragen dat Appie voor haar schreef. Ze kende het nog uit haar hoofd. Haar inmiddels overleden man had het origineel verbrand'.
De biografe bracht de oud-geliefden opnieuw in contact met elkaar en de vonk sloeg weer over. Appie laconiek: 'We hebben een latrelatie, wat dat ook moge zijn. Onvoorstelbaar hè. Ik had haar nooit meer gezien, maar zij had mij op tv oud zien worden'.